Жыр алыбы – Жамбыл

                           ЖАМБЫЛ ЖАБАЕВ

Тақырыбы: «Жыр алыбы – Жамбыл»

Мақсаты: Жамбылдың шығармашылығын дәріптеу, өлеңдерін, жырларын ел ішіне тарату.

Көрнекілігі: Қабырға газеті , көрме, плакаттар ілу,Жамбылдың суреттері.

1-жүргізуші: Жамбыл шын мәнінде халық ішінен қайнап шыққан нағыз халық ақыны еді.

Өзі де айтады ғой: «Жамбыл – деген өз атым, халық менің шын атым»- деп, осы дәл

айтылған сөз. Бір сәт ақыл санаға салып, ой жіберіп қарайықшы. Жамбыл бойынан

оның өлең – жырларынан өзінің туған қазақ халқына тән кеңпейілдік пен

дархандықтың, адалдық пен адамгершіліктің, қарапайымдылық пен қайсарлықтың,

ынтымақ пен бірліктің ауыз екі дес бермейтін шешендіктің, өлең – жырды

ағыл-тегіл төге жырлайтын ақындықтың, алғырлық пен тапқырлықтың не бір сиқыр құдіретін

табамыз.

2 – жүргізуші: 

Үйсін – Шапырашты –Екей руынан Жамбыл Шудың жағасында

Жамбыл тауында туған. Жамбылдың балалық шағы жоқшылықта өтті. Жас күнінен мал

бақты.  Жамбыл 17 жасында молдадан сауат

ашты. Қағидамен келіспей қалатын.      

 1-оқушы:      Өлең «Шағым» үзінді.

 В дырявой юрте кочевника зимней метельной ночью 1846

году, у подножья небольшой горы Жамбы родился Жамбыл Жабаев. Гору эту назвали

так потому что, вершина ее походила на «жамбы». «Жамбы» - это слиток золота и

серебра. В старину «жамбы» дарили тем, кто побеждал в байге, либо борцу, или

победителю в айтысе.  

  2-

оқушы:     Отрывок. «Шағым»

В ночь у подножья Джамбула горы

Сжавшись комочком у снежной горы

Мать моя, рабскую жизнь кляня,

В стонах и муках родила меня

Молча собрался голодный ауыл

Дали казахи мне имя Джамбул

Пели ақыны под звуки домбры

Песню о мальчике, в бурю рожденном.

Песню о мальчике, нареченном

Именем гордой и древней горы.

1 жүргізуші:

Жамбылдың жырларын бай да, батрак та тыңдады. Айтыс

өнеріне Жамбыл жастай араласты. Шілдехана, тойларда қыз-жігіттермен түре, сөре

айтысқа түсіп жүреді. «Менің өмірім» деген толғауында өзі былай деген:

Топ десе, он жетімде тартынбадым

Семсердей майдандағы жарқылдадым

Ақынды ауылға ермек басып озып,

Жұлдыздай көзге түсіп жарқылдадым.

Сонда ол революцияға дейінгі 72 жасында қанша ақынмен

айтысып, қаншама жыр толғамады дейсіз?! Бұл айтыстарының ішінде оның

Кұлманбетпен айтысы ерекше аталады. Айтыс 1881 жылы Іле бойындағы жәрмеңкеде

өтеді.

   Жамбыл мен Құлманбеттің  айтысы. Үзінді.

2 жүргізуші:

В песнях Жамбыла в перезвоне его домбры звучит

правдивый голос казахского народа. «Я зоркий сокол, я – напев моей страны», «Я

ваш Жамбул» - обращается акын своему народу. В 70 –е годы ХІХ века Жамбыл ездил

В Киргизию  с Шозе,так же у Майкота и у

Майлы хожди виднейших акынов Туркестанского края. Он перенимал песни и эпосы.

3- оқушы:

Салеймалейкум, наш ага Майкот

Услышав имя, возраст, седину

Уважив имя, возраст, седину

Все ждал, пока наступит мой черед.

Издалека приехали вы к нам,

Таким желанным рады мы гостям.

Негоже мне выпячивать себя,

Ведь держит старший первенство всегда.

И пусть нас разнят многие года,

Еще не мало встреч нам проедстоит-

Тепло души согреет нас тогда.

1 жүргізуші:

1941 жылдың наурыз айында Ж. Жабаевтың көпшілікке

белгілі өлең-жырлары үшін КСРО мемлекеттік сыйлығы берілді. Сөйтіп ол қазақ

ақын-жазушылары ішіндегі тұнғыш лауреат болып саналады.

4-оқушы: «Дос жараным, өренім»

Дос жараным, өренім,

Сүйіншімен келіпті,

Бәрін билеп денемнің бір қуаныш ерітті.

Қарт жыраудың жырына

Ұлы сыйлық беріпті.

2 жүргізуші:

Ж. Жабаев  стал

депутатом Верховного Совета

Каз.ССР, член Союза советских писателей. Голос

Джамбула слышится в детских садах, учебных заведениях и т д . Беседуя, он любил

размышлять о судьбах народов и появляются песни-толғау, это « Моя Родина», «

Песня о жизни» и т д .

5-оқушы:   Отрывок

из песни « Моя Родина»

Моя Родина – это мир

Не нарадуется на нее человек

Моя Родина – это свет

Все глядел бы в родную даль

И на гор не тронутых снег

И на гладь полноводных рек

Беспредельны мои края

Как дорога грядущий век

Есть ли в мире еще страна

Где счастлив был человек?

Родина – это народа душа

1 жүргізуші:

Ұлы Отан соғысының қасіреті ақынның жүрегін тіліп

өтті.

Жамбылдың «Ленинградтық өрендерім» қандай шығарма

еді, енді соған тоқталып өтейік. Осы жыр соғыс жылдарында қазақ- орыс

тілдерінде барлық газеттерде жарияланды. 

Халықтың рухын көтеруде ерекше күш-қуат берген  осы жырды Ленинградтың радиосы күніне әлденеше

рет оқып тұрды.

6-оқушы:   

Үзінді. «Ленинградтық өренім».

2 жүргізуші:

В тяжелую зиму 1942 г Жамбыл Жабаев сильно переживал о блокаде

Ленинграда. Был опечален смертью сына Алғадая, сражавшегося по Сталинградом. И

в это время он пишет песню «Ленинградцы дети мои» .Газеты, радио разнесли по

всему необьятному простору нашей Родины слова отцовской любви и забота старого

акына, обращенная защитникам Ленинграда. Стойкость, веру в победу и силу

народов нашей страны будили слова Жамбыла в их сердцах.

7-оқушы:    Отрывок

. «Ленинградцы дети мои».

1 жүргізуші:

1945 жылдың 15 маусымында Жамбыл ауруханаға түседі.

Ол кезде Жеңіс мерекесі болып жатты. «Мерекелерің

құтты болсын! Енді менде арман жоқ» деп ол шексіз қуанышта болды.

8-оқушы:    Үзінді.

Ең ақырғы сөзі.

2 жүргізуші:

Песня сложенная Жамбылом  1945 года в присутствии детей и родных

пришедших проводить больного акына в больницу это было его последнее слово.

9-оқушы:  

Отрывок . «Последнее слово».

Кто мой костер потушило

Кто мои уши закрыл

Слабый румянец горит,

В постели лежу без сил

Я не владею собой,

Слаб я, пора на покой.

Выслушайте отца:

Будьте со мной до конца,

Живу я – будьте со мной

Опорой моей родной.

Жүргізушілер:

Жамбыл жырдың толассыз бұлағы, өшпес өнегесі,

тозбайтын асылы.

Жамбыл бейнесі қазақ өнерінің барлық түрінде барша

жанрында шабытпен бедерленіп, ұлттың рухы биік ұлы тұлғасы екенін әйгіледі.

Сегодня песни Жамбыла согревают сердца людей. Они

звучат в устах народов: «Будь, как Жамбыл! 

Живи до жамбыловских лет!»